ԵԱՀԿ-ում և ՄԱԿ-ի Վիեննայի կառույցներում ԵՄ ներկայացուցչությունը հայտարարություն է տարածել Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Ջեյհուն Բայրամովի այցի կապակցությամբ։ Հայտարարության մեջ հատուկ անդրադարձ կա նաև Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրին և Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններին:
Ստորեւ ներկայացնում ենք հայտարարության տեքստը.
«Եվրամիությունը ջերմորեն ողջունում է ԱԳ նախարար Բայրամովին Մշտական խորհրդում և շնորհակալություն հայտնում այս ֆորումում իր ելույթի և անձնական ներգրավվածության համար։
Ադրբեջանը ԵՄ-ի համար կարևոր գործընկեր է. Մենք շահագրգռված ենք շարունակել և ամրապնդել մեր լավ համագործակցությունը, մասնավորապես էներգետիկայի, բարեփոխումների, առևտրի և ներդրումների ոլորտներում։
Կապը եւ էներգետիկան ԵՄ-ի Տնտեսական և ներդրումային ծրագրի առանցքային տարրերն են, որի նպատակն է մոբիլիզացնել Ադրբեջանում մինչև 2 միլիարդ եվրոյի զգալի պետական և մասնավոր ներդրումներ: Ադրբեջանը առանցքային դեր է խաղում կապի, Եվրոպան Կենտրոնական Ասիայի և նրա սահմաններից դուրս կապող Միջին միջանցքի զարգացման և էներգիայի աղբյուրների և տրանսպորտային ուղիների դիվերսիֆիկացման գործում, հատկապես Հարավային գազային միջանցքի միջոցով:
2022 թվականի հուլիսին Բաքվում ստորագրվել է Էներգետիկայի ոլորտում ռազմավարական գործընկերության մասին փոխըմբռնման հուշագիր։ Ավելին, ԵՄ-Ադրբեջան նոր համապարփակ համաձայնագրի շուրջ բանակցությունները շարունակվում են, և ԵՄ-ն հանձնառու է շարունակել բանակցությունները՝ դրանք շուտով վերջնական տեսքի բերելու նպատակով: Մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանին պահպանել բարիդրացիական հարաբերությունների սկզբունքը և պարտավորություն վերցնել՝ գործել լիովին հարգելով ԵՄ անդամ բոլոր երկրների ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը։
ԵՄ-ն համոզված է, որ օրենքի գերակայության, մարդու իրավունքների և ժողովրդավարական ինստիտուտների ամրապնդումը բխում է Ադրբեջանի երկարաժամկետ շահերից՝ անկախ, կայուն և բարգավաճ երկիր ապահովելու համար։ Մայիսի 22-23-ին Բրյուսելում Արդարադատության, ազատության, անվտանգության և մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության ենթահանձնաժողովի վերջին հանդիպման ժամանակ ԵՄ-ն ողջունեց Ադրբեջանի հանձնառությունը՝ քայլեր ձեռնարկելու դատական համակարգի հզորացման, կոռուպցիայի դեմ պայքարի արդյունավետ մեխանիզմներ ստեղծելու և պետական կառավարման արդիականացման ուղղությամբ՝ ԵՄ չափանիշներին համապատասխան ավելի թափանցիկ դարձնելու համար:
Միևնույն ժամանակ, ԵՄ-ն նշել է, որ հետագա քայլեր են պահանջվում՝ ապահովելու Ադրբեջանի դատական համակարգի անկախությունն ու անաչառությունը, և մտահոգություն է հայտնել անկախ ձայների շարունակական հետապնդումների կապակցությամբ։ ԵՄ-ն նաև հիշեցրել է Վենետիկի հանձնաժողովի կարծիքը 2022 թվականի ԶԼՄ-ների մասին օրենքի վերաբերյալ և նրանց 2023 թվականի կարծիքը «Կուսակցությունների մասին» նոր օրենքի վերաբերյալ և մտահոգություն հայտնել, որ այդ օրենքները կարող են ազդել Ադրբեջանում քաղաքական բազմակարծության և միավորումների ազատության իրավունքից օգտվելու վրա: ԵՄ-ն Ադրբեջանի բարեփոխումների առանցքային գործընկերն է և պատրաստ է աջակցել Ադրբեջանին իմաստալից բարեփոխումներ իրականացնելու հարցում:
ԵՄ-ն իր սկզբունքային դիրքորոշման համաձայն դեմ է միշտ եւ ցանկացած հանգամանքներում մահապատժին: Մենք ողջունում ենք Ադրբեջանի կողմից անցած մարտին Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիայի 13-րդ Արձանագրության ստորագրումը, որն արգելում է մահապատիժը բոլոր հանգամանքներում, և մենք անհամբեր սպասում ենք դրա վավերացմանը։
ԵՄ-ն խրախուսում է Ադրբեջանի դրական փոխգործակցությունը ԵԱՀԿ-ի հետ բոլոր երեք հարթություններում, և կառուցողական մոտեցումն ու ճկունությունը՝ անհրաժեշտ որոշումների հրատապ ընդունման հարցում՝ ապահովելու մեր կազմակերպության և նրա բոլոր կառույցների արդյունավետ գործունեությունը: ԵԱՀԿ-ն պետք է շարունակի աջակցություն առաջարկել բոլոր մասնակից պետություններին, որոնք դա պահանջում են:
ԵՄ-ն ողջունում է Ադրբեջանի և Հայաստանի ներգրավվածությունը մայիսի 14-ին Բրյուսելում ԵՄ-ի գլխավորած խաղաղ բանակցություններում, որոնց ընթացքում երկու կողմերը վերահաստատեցին միմյանց ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության ճանաչումը: Հունիսի 1-ին Քիշնևում Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարների մասնակցությամբ հանդիպումը ևս մեկ անգամ ցույց տվեց նրանց հավատարմությունն այդ գործընթացին:
Մենք շեշտում ենք, որ բանակցություններն ու երկխոսությունը Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև արդար և համապարփակ խաղաղության հասնելու միակ ճանապարհն են։ Հետևաբար, երկխոսության շարունակականությունն ու կոնկրետ արդյունքները վճռորոշ են գործընթացի համար, և մենք ողջունում ենք Բաքվի մասնակցությունը հուլիսի 21-ին կայանալիք ԵՄ-ի աջակցությամբ կայանալիք հաջորդ հանդիպմանը, որտեղ պետք է հետագա առաջընթաց գրանցվի:
Մենք կոչ ենք անում Ադրբեջանին մշակել դրական օրակարգ, որը կպաշտպանի Լեռնային Ղարաբաղում հայ բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը։ Ներկայիս իրավիճակը մտահոգիչ է և բացասական հումանիտար ազդեցություն է թողնում, քանի որ էթնիկ հայ բնակչությունը բազմիցս բախվել է հիմնական էներգետիկ և հաղորդակցական ծառայությունների խափանումներին, մինչդեռ հրադադարի հաճախակի խախտումները լուրջ մտահոգություն են առաջացնում նրանց բարեկեցության վերաբերյալ:
Եթե դա դեռ այդպես է, մենք կոչ ենք անում Բաքվին կոնկրետ քայլեր ձեռնարկել էթնիկ հայ բնակչության սահմանափակումները վերացնելու համար՝ ապահովելով էներգիայի կայուն մատակարարում և թույլ տալով իրականացնել էլեկտրացանցի տեխնիկական սպասարկում և վերանորոգում:
Ավելին, մենք կոչ ենք անում բոլոր կողմերին զերծ մնալ թշնամական հռետորաբանությունից և փոխարենն առաջ մղել այնպիսի խոսույթ, որը ստեղծում է վստահություն և խաղաղ բանակցություններին նպաստող միջավայր:
Նաև պետք է ձեռնարկվեն վստահության ամրապնդման հետագա միջոցառումներ, մասնավորապես՝ բանտարկյալների ազատ արձակման հետ կապված։ ԵՄ-ն կշարունակի աջակցել ականազերծման գործողություններին, և մենք ընդգծում ենք կողմերի միջև համագործակցության կարևորությունը՝ ականապատ տարածքները տեղորոշելու նպատակով:
Եզրափակելով, նախարար Բայրամով, թույլ տվեք վերահաստատել ԵՄ հանձնառությունը՝ շարունակելու աշխատանքը դեպի անվտանգ, կայուն, խաղաղ և բարգավաճ Հարավային Կովկաս՝ ի շահ տարածաշրջանում ապրող բոլոր մարդկանց»:
