Պայմանավորված 2022 թվականի հունիսի 27-ին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ մամուլի ասուլիսի ընթացքում արված հայտարարությամբ, որ Աղավնո գյուղի մոտով անցնող Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհի երթուղու փոփոխությունից հետո Բերձոր քաղաքն ու հարակից Աղավնո և Ներքին Սուս գյուղերն անցնելու են ադրբեջանական զինված ուժերի վերահսկողության տակ և բնակիչները տարհանվելու են, Արցախի իշխանությունները օգոստոսի սկզբին սկսեցին այդ բնակավայրերից մշակութային հուշարձանների տարհանումը:
Այս մասին հաղորդագրություն է տարածել «Արցախի մշակութային ժառանգության մշտադիտարկում» հարթակը։
«Օգոստոսի 25-ի դրությամբ տարհանվել է 47 մշակութային հուշարձան, այդ թվում՝ խաչքարեր, հուշաքարեր, կիսանդրիներ, հուշաղբյուրներ։
Ցավոք, նման սեղմ ժամկետում տեխնիկապես անհնար է եղել իրականացնել սբ. Համբարձման և սբ. Նահատակաց եկեղեցիների և Բերձորի Արցախյան ազատագրական պատերազմին նվիրված հուշահամալիրի տարհանումը: Սակայն հնարավոր է եղել մասնակիորեն տարհանել Բերձորի սբ. Համբարձման եկեղեցու առանձին էլեմենտներ, արևելյան ճակատի արծվի քանդակը, սուրբ սեղանը, մկրտարանի ավազանը, գլխավոր եկեղեցու և ռոտոնդայի խաչերը:
Ադրբեջանական մեդիա դաշտում ակտիվ քննարկվում է այս հուշարձանների տարհանումը, մեղադրանքներ են հնչեցվում սբ. Համբարձման եկեղեցին «թալանելու» վերաբերյալ: Եթե թշնամին սպառնում է վերացնել, վերափոխել, ջնջել և պղծել «օկուպանտականը», եթե մենք արդեն բազմիցս ականատես ենք եղել նոր հուշարձանների հանդեպ Ադրբեջանի առանձնակի բարբարոս քաղաքականության դրսևորումներին (թվարկենք մի քանիսը՝ Մատաղիս գյուղի մատուռ ու շրջակայքի խաչքարեր, Որոտան քաղաքում՝ Արցախյան առաջին ազատամարտին նվիրված խաչքար, Ջրականի (Ջաբրայիլ) շրջանի Շյուքյուրբեյլի գյուղի խաչային հորինվածքով հուշարձան, Հադրութի Առաքել գյուղի խաչքար, Մարտակերտի շրջանի Թալիշ գյուղի՝ «Վերածնված Թալիշ» հուշարձան, Մեխակավան (Ջեբրայիլ) բնակավայրի եկեղեցի և այլն), ցավոք, տարհանումը այդ հուշարձանները պղծումից և ավերումից փրկելու միակ ելքն է։
Նշենք, որ դեռևս 2021 թվականից ադրբեջանական սոցիալական հարթակներում շրջանառվում է Ադրբեջանի «Հուշարձանների պահպանության հասարակական կազմակերպության» նախագիծը, որով առաջարկվում է Բերձոր քաղաքի սբ. Համբարձում եկեղեցին վերածել մզկիթի։
Տարհանմանը աջակցելու և կազմակերպչական աշխատանքներն իրականացնելու համար հատուկ շնորհակալություն ենք հայտնում ՀՀ վարչապետի աշխատակազմին, ԱՀ կառավարության և ԿԳՄՍ նախարարության աշխատակիցներին, փոխնախարար Լեռնիկ Հովհաննիսյանին։ Հատուկ շնորհակալություն Բերձորի վարչակազմի նախկին ղեկավար Ալեքսան Հակոբյանին:
Բերձորի Արցախյան ազատագրական պատերազմին նվիրված հուշահամամալիրը, Համբարձման և Աղավնոյի Նահատակաց եկեղեցիները չեն տարհանվել», - ասվում է հաղորդագրությունում:
«Օգոստոսի 25-ի դրությամբ տարհանվել է 47 մշակութային հուշարձան, այդ թվում՝ խաչքարեր, հուշաքարեր, կիսանդրիներ, հուշաղբյուրներ։
Ցավոք, նման սեղմ ժամկետում տեխնիկապես անհնար է եղել իրականացնել սբ. Համբարձման և սբ. Նահատակաց եկեղեցիների և Բերձորի Արցախյան ազատագրական պատերազմին նվիրված հուշահամալիրի տարհանումը: Սակայն հնարավոր է եղել մասնակիորեն տարհանել Բերձորի սբ. Համբարձման եկեղեցու առանձին էլեմենտներ, արևելյան ճակատի արծվի քանդակը, սուրբ սեղանը, մկրտարանի ավազանը, գլխավոր եկեղեցու և ռոտոնդայի խաչերը:
Ադրբեջանական մեդիա դաշտում ակտիվ քննարկվում է այս հուշարձանների տարհանումը, մեղադրանքներ են հնչեցվում սբ. Համբարձման եկեղեցին «թալանելու» վերաբերյալ: Եթե թշնամին սպառնում է վերացնել, վերափոխել, ջնջել և պղծել «օկուպանտականը», եթե մենք արդեն բազմիցս ականատես ենք եղել նոր հուշարձանների հանդեպ Ադրբեջանի առանձնակի բարբարոս քաղաքականության դրսևորումներին (թվարկենք մի քանիսը՝ Մատաղիս գյուղի մատուռ ու շրջակայքի խաչքարեր, Որոտան քաղաքում՝ Արցախյան առաջին ազատամարտին նվիրված խաչքար, Ջրականի (Ջաբրայիլ) շրջանի Շյուքյուրբեյլի գյուղի խաչային հորինվածքով հուշարձան, Հադրութի Առաքել գյուղի խաչքար, Մարտակերտի շրջանի Թալիշ գյուղի՝ «Վերածնված Թալիշ» հուշարձան, Մեխակավան (Ջեբրայիլ) բնակավայրի եկեղեցի և այլն), ցավոք, տարհանումը այդ հուշարձանները պղծումից և ավերումից փրկելու միակ ելքն է։
Նշենք, որ դեռևս 2021 թվականից ադրբեջանական սոցիալական հարթակներում շրջանառվում է Ադրբեջանի «Հուշարձանների պահպանության հասարակական կազմակերպության» նախագիծը, որով առաջարկվում է Բերձոր քաղաքի սբ. Համբարձում եկեղեցին վերածել մզկիթի։
Տարհանմանը աջակցելու և կազմակերպչական աշխատանքներն իրականացնելու համար հատուկ շնորհակալություն ենք հայտնում ՀՀ վարչապետի աշխատակազմին, ԱՀ կառավարության և ԿԳՄՍ նախարարության աշխատակիցներին, փոխնախարար Լեռնիկ Հովհաննիսյանին։ Հատուկ շնորհակալություն Բերձորի վարչակազմի նախկին ղեկավար Ալեքսան Հակոբյանին:
Բերձորի Արցախյան ազատագրական պատերազմին նվիրված հուշահամամալիրը, Համբարձման և Աղավնոյի Նահատակաց եկեղեցիները չեն տարհանվել», - ասվում է հաղորդագրությունում:
