Սեպտեմբերի 1-ին Արցախի նախագահ Արայիկ Հարությունյանը հրաժարականի դիմում էր ներկայացրել։ Ավելի վաղ՝ հուլիսին, ԱԺ-ն օրենք ընդունեց, որի համաձայն` ռազմական դրության պայմաններում Արցախի նախագահ կարող է ընտրել խորհրդարանը։ Նախագահի միակ թեկնածուն, ով էլ ի վերջո փակ և գաղտնի քվեարկույամբ ընտրվեց Արցախի Հանրապետության նախահահ՝ Սամվել Շահրամանյանն էր։ Առաջադրվել էր նաև ՊԲ նախկին հրամանատար, ԼՂ անվտանգության նախկին քարտուղար Սամվել Բաբայանի թեկնածությունը, սակայն գրանցումը մերժվել է։
Շահրամանյանի ընտրությունը ամբողջովին խառնել է Հայաստանի իշխանությունների խաղաքարտերը , որոնք ըստ էության չէին էլ թաքցնում, որ պատրաստվում են Արցախը սկուտեղի վրա հանձնել Ադրբեջանին: Հայկական երկրորդ հանրապետությունում տեղի ունեցած քաղաքական փոփոխությունները նյարդային են դարձրել պաշտոնական Երևանին, ինչն էլ արտահայտվեց նրանով, որ Փաշինյանն ու թիմակիցները անգամ հարկ չհամարեցին շնորհավորել Արցախի նորընտիր նախագահին, ինչը նոնսենս է Հայաստան-Արցախ հարաբերություններում: Նեղվել է նաև իրեն Աղդամցի համարող Ալեն Սիմոնյանը, որ չի հաջողվում այդքան արագ ձերբազատվել Արցախից ու հանգիստ ապրել, իր պատկերացմամբ հանգիստ իհարկե: Նեղվել է ՔՊ-ական պատգամավոր Գագիկ Մելքոնյանը, ով հայտարարում է, որ ժամանակը չէ, դրա համար էլ չի շնորհավորել Արցախի նորընտիր նախագահին պաշտոնը ստանձնելու կապակցությամբ:
Իսկ ինչն՞ է այդպես զայրացրել Փաշինյանին ու թիմակիցներին: Թերևս՝ Արցախի նոր իշխանությունների սկզբունքային մոտեցումները մի շարք առանցքային հարցերի վերաբերյալ, որոնք էլ հնչեցվեցին նախագահի ընտրության օրը՝ ԱԺ-ում: Ըստ նորընտիր նախագահի իրենց նպատակը Արցախը սուբյեկտայնության վերականգնումն է, բացառվում է որևէ կարգավիճակ Ադրբեջանի կազմում, իսկ Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակումը չունի այլընտրանք: Սա բավական կոշտ դիրքորոշում է, ակնհայտ է, որ նույն Արայիկ Հարությունյանը շատ ավելի միտված էր ադրբեջանական կողմի հետ լեզու գտնելու, քան Արցախի նոր իշխանությունները: Եվ դա բնավ չի կարող դուր գալ Նիկոլ Փաշինյանին, ում վրա Արցախից բավական մեծ ճնշում են սկսել գործադրել, պահանջելով զերծ մնալ Արցախի անունից հայտարարություններ անելուց և առաջ մղել բացառապես հայկական օրակարգը:
Փաշինյանի խաղաքարտերը խառնեց նաև այն հանգամանքը, որ արցախցիները փաստացի կասեցրին նաև Սամվել Բաբայանի կողմից իրավիճակը ապակայունացնելուն միտված փորձերը: Հիշեցնենք, որ Բաբայանը և այսպես կոչված սորոսական շրջանակները, որոնք նախագահի ընտրության օրը պատրաստվում էին բողոքի ակցիաներ իրականացնել՝ հետ կանգնեցին այդ մտադրությունից: Իսկ որոշ տեղեկությունների համաձայն էլ Արցախի նորընտիր իշխանությունները որոշել են ցրել սորոսամերձ բոլոր խմբակները և զրկել նրանց կառավարման համակարգում ունեցած բոլոր լծակներից:
Հայաստանի իշխանությունները ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի նյարդայնանալու ևս մեկ պատճառ ունեն: Բանն այն է, որ միջազգային որոշ ակտորների համար Արցախը հանձնելու լծակներից զրկված ղեկավարը փաստացի դառնում է ոչ պիտանի, իսկ ոչ պիտանի ղեկավարներին աթոռին պահելու որևէ մոտիվացիա այդ ակտորները չունեն: Փաշինյանի ցայտնոտային դրության մասին է վկայում նաև վերջինիս փորձերը ամեն գնով շահելու արևմուտքի սիրտը և հակառուսական բացահայտ քարոզչությունը, որը սակայն, անպատասխան չի մնում Մոսկվայի կողմից: Ավելին, Կրեմլից հայտարարել են, որ տարածրջանը լքելու որևէ մտադրություն չունեն, իսկ Փաշինյանի պնդումը, որ Մոսկվան Արցախը հանձնել է Ադրբեջանին իրականութանը չեն համապատասխանում:
Ստացվում է, որ Արցախում սկզբունքային և հայամետ իշխանությունների ձևավորումը լուրջ հարված է Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությանը: Վերջինիս կողմնակիցները դեմքը փրկելու համար կտրականապես պնդում են, որ Արցախում իշխանափոխությունն իբր հանել է Արցախի համար պատասխանատվությունը Փաշինյանի վրայից, իբր Հայաստանը պատասխանատու էր միայն Արայիկ Հարությունյանի և Սամվել Բաբայանի համար։ Սակայն, պարզից էլ պարզ է, որ պատասխանատվությունից Փաշինյանն ու թիմակիցները խուսափել չեն կարող և ստիպված են լինելու առերեսվել իրականության հետ, հատկապես, երբ Արցախից արդեն առարկայական մեսիջներ և պահանջներ են հնչում: Հայաստանի իշխանությունը չի կարողանալու խուսափել պատասխանատվությունից այն բանի համար, որ Արցախը 3 տարվա ընթացքում ապաշնորհ և դավաճան քաղաքականության արդյունքում հայտնվել է Հայաստանից լիակատար մեկուսացման մեջ՝ ֆիզիկապես և քաղաքականապես։ Իսկ ռազմական էսկալացիայի քողի տակ մեղքը Արցախի ժողովրդի վրա բարդելու փորձերը չեն կարող խաբել ոչ մեկին, այդ թվում՝ Հայաստանի միջազգային գործընկերներին։
Irakanum.am
