IQOS-ն աշխարհում ծխախոտի տաքացման առաջին էլեկտրոնային համակարգն է, որը վաճառվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում: Այս տարվա հոկտեմբերին ԱՄՆ-ում պաշտոնապես սկսվեց IQOS-ի վաճառքը: Ապրանքանիշի առաջին խանութը բացվեց Ատլանտայում, և մոտ 500 մանրածախներ սկսեցին վաճառել IQOS-ն ու ծխախոտային սթիքերն իրենց խանութներում: Մինչ այս  ծխողների համար նախատեսված էլեկտրոնային սարքերի շուկան սահմանափակված էր վեյփերով և էլեկտրոնային սիգարետներով: Ավելին, շուկայի 75%-ը զբաղեցնում է JUUL-ը: IQOS-ը (այքոս) ծխախոտի տաքացման համակարգ է, սիգարետի համեմատ ավելի քիչ վնասակար և ավելի «մաքուր» այլընտրանք: Ծխախոտն այրելու փոխարեն (ինչպես սիգարետի դեպքում է)` IQOS-ը տաքացնում է այն մինչև 350°C, ինչի շնորհիվ չկա մոխիր, ծուխ և պասիվ ծխելու վտանգ: IQOS-ի աերոզոլը պարունակում է 95% ավելի քիչ վնասակար նյութեր քան սիգարետի ծուխը: IQOS-ը վաճառվում է աշխարհի 50 երկրում՝ ներառյալ բարձրակարգ պետական ստանդարտներ ունեցող երկրները, ինչպիսիք են Գերմանիան, Ճապոնիան, Շվեյցարիան, Ավստրիան, Կանադան: Ինչպե՞ս է անցնում աշխարհի ամենախիստ որակային վերահսկողությունը Ամերիկյան FDA-ն (Սննդի և դեղերի վարչություն) ամենահամառն ու մանրակրկիտն է որակի վերահսկման կազմակերպություններից ամբողջ աշխարհում։ Այս պետական կառույցը պատասխանատու է Միացյալ Նահանգների սննդամթերքի, դեղորայքի, ծխախոտի, անասնաբուժական արտադրանքի և կենդանիների կերերի ստանդարտներին համապատասխանելու համար։ FDA-ի ազդեցությունն այնքան ուժեղ է, որ բազում երկրների կառավարություններ անդրժելի հիմք են ընդունում վերջինիս առաջարկությունները: Նշված ապրանքատեսակների յուրաքանչյուր արտադրող անցնում է միևնույն ընթացակարգը՝ հայտ է ներկայացնում, որն, այնուհետև, դիտարկում է FDA լիազորված կոմիտեն։ Հայտի քննարկման ժամկետը սահմանափակված չէ, այսինքն, կախված է, թե որքան բարդ ու նոր է տվյալ ապրանքը։ Արտադրման երկիրը նույնպես կարևորություն չի կրում, անգամ ամերիկյան կազմակերպությունները առավելություն չունեն․ չափանիշները հավասարաչափ խիստ են բոլորի համար։ Անչափահասների միջև JUUL-ի լայն տարածման ու վեյփերի օգտագործման առողջական վնասի շուրջ սկանդալային իրադարձություններից հետո ԱՄՆ-ն մի քանի անգամ խստացրեց ծխողների համար նախատեսված ապրանքների որակի գնահատման և շուկա մուտք գործելու թույլտվության ստացման կարգերը։ FDA-ն այժմ գնահատում է ըստ՝

• բաղադրության (սիգարետների, ծխախոտային սթիքերի, էլեկտրոնային սիգարետների հեղուկների դեպքում);
• կառուցվածքի;
• անվտանգության ու հնարավոր առողջական ռիսկերի;
• անչափահասների համար գրավչության;
• չափահասների համար գրավչության։

Մինչև 2019թ.-ը ԱՄՆ-ում վաճառվող ապրանքները ստուգում էին անցնում մոտ 2 տարվա ընթացքում։ Սակայն, նոր ապրանքատեսակները, այդ թվում և IQOS-ը, գնահատվում են լիովին նոր ընթացակարգերով և ամենայն խստությամբ։ IQOS-ին հաջողվե՞ց անցնել FDA փորձարկումները FDA-ն ուսումնասիրում էր IQOS-ի հայտը 2 երկար տարի։ Այդ ընթացքում ծխախոտային ապրանքատեսակների կոմիտեն անցկացրեց իր սեփական մի շարք հետազոտությունները, ինչպես նաև պահանջեց Philip Morris International-ից լրացուցիչ ուսումնասիրություններ։ 2019 թվականի ապրիլի 30-ին FDA-ը պաշտոնապես հայտարարեց՝ «FDA permits sale of IQOS tobacco heating system» («FDA-ը թույլատրում է IQOS ծխախոտի տաքացման համակարգի վաճառքը»): Ամերիկյան կազմակերպության՝ ԱՄՆ-ում IQOS վաճառքի թույլտվության վերաբերյալ հաղորդագրությունը հրապարակվել է FDA պաշտոնական կայքում: Սեփական լաբորատորիաներում FDA-ը մի շարք հետազոտություններ իրականացրեց՝ խուսափելով հետաքրքրված կողմերի ազդեցությունից։ Հետազոտություններն առողջության համար առավել վտանգավոր և պոտենցիալ վտանգավոր նյութերի՝ ածխածնի մոնօքսիդի, կոնցերոգենի, ֆորմալդեհիդի, ակրոոլինի և նիկոտինի վերաբերյալ էին։ Մասնագետները նաև ուսումնասիրում էին՝ IQOS-ն իրոք հանդիսանում է սիգարետի լիարժեք այլընտրանք, թե պարզապես ավելացնում է սպառումը՝ դրդելով ծխողներին գնել և՛ սիգարետ, և՛ ծխախոտային սթիքեր։ Հետազոտությունների արդյունքներից ելնելով՝ FDA կոմիտեն եկավ հետևյալ եզրահանգումների՝ 1. Ածխածնի մոնօքսիդ (CO). IQOS աերոզոլում այն պարունակվում է ոչ ավելի քանակությամբ, քան մթնոլորտային օդում Ածխածնի մոնօքսիդի կոնցենտրացիան IQOS աերոզոլում նման է մթնոլորտում CO-ի կոնցենտրացիային: IQOS օգտագործողները ներքաշում են նույն քանակությամբ ածխածնի մոնօքսիդը, որքան չծխող անձինք պարզապես շփվելով: 2.            Ֆորմալդեհիդը, բենզոպիրենը, ակրոլեինը 77-90%-ով ավելի քիչ են, քան սիգարետներում Մինչ վերջերս, (բացառությամբ IQOS-ի սեփական թեստերի) IQOS-ում պարունակվող ֆորմալդեհիդի վերաբերյալ միակ ուսումնասիրությունները կատարել էր Կալիֆորնիայի համալսարանը։ Գիտնականները պնդում էին, որ տաքացնելիս ծխախոտային սթիքերի ֆիլտրը արտադրում է վնասակար նյութ՝ ֆոլմալդեհիդ։ FDA-ն անցկացրեց իր սեփական փորձերն ու պարզեց, որ IQOS-ի աերոզոլում պարունակվող ֆորմալդեհիդի քանակը զգալիորեն ավելի ցածր է՝ ի համեմատ սիգարետի ծխի։ Այս նյութի պարունակությունը պայմանավորված է ծխախոտի բնույթով և կապ չունի ֆիլտրի հետ։ Սթիքերի բիոպոլիմերային ֆիլտրը FDA-ը կոչեց անվտանգ և թույլատրեց կիրառումն ԱՄՆ-ում։ Կալիֆորնիայի համալսարանի այդ հետազոտությունները FDA-ը ճանաչեց անվավեր և անբարեխիղճ։ 3.            Կոնցերոգեններն ավելի քիչ են՝ ի համեմատ երշիկի կամ ադիբուդիի IQOS-ի աերոզոլը կարող է պարունակել մինչև 4 կոնցերոգեն նյութ, սակայն, դրանց կոնցենտրացիան սիգարետի ծխի համեմատությամբ այնքան ցածր է, որ FDA-ը համարում է աննշան: Նույն քանակով կոնցետրատները առկա են մեր առօրյա սննդամթերքի մեջ` սունկ, պահածոյացված բանջարեղեն, ադիբուդի, չիպս և այլն: Որոշ մթերքներ՝ երշիկեղենը, ապխտած միսը, ունեն վտանգավոր կոնցերոգենների նույնիսկ ավելի բարձր մակարդակներ, քան IQOS-ի աերոզոլը: 4.            Նիկոտինի պարունակությունը նույնն է, ինչ սիգարետներում IQOS օգտագործելիս օգտագործողը ստանում է նույնքան նիկոտին, որքան կստանա սիգարետից՝ առաջացնելով նույն չափով նիկոտինային կախվածություն։ Այս ամենը դարձնում է IQOS-ը համարժեք և ավելի անվնաս այլընտրանք սիգարետներին։ 5.            Սիգարետի համեմատ՝ 54-99%-ով պակաս այլ վնասակար նյութեր Գիտնականները, գնահատելով IQOS աերոզոլում 55 վնասակար և պոտենցիալ վնասակար նյութերի կոնցենտրացիան, պարզեցին, որ կախված նյութից՝ IQOS-ի աերոզոլում դրանք 54-99%-ով ցածր է, քան սիգարետի ծխի մեջ: Հիմնական հինգ եզրակացությունները

• IQOS-ն անցել է աշխարհի ամենախիստ սերտիֆիկացիան աշխարհում ամերիկյան FDA-ի կողմից, ինչից հետո ապրանքի վաճառքները սկսեցին ԱՄՆ-ում:
• FDA-ի կողմից կատարված անկախ հետազոտությունների արդյունքում պարզվել է, որ IQOS-ը սիգարետի ծխից զգալիորեն ավելի քիչ (մինչև 99.9%) վնասակար նյութեր է պարունակում: Այս փաստը վերաբերում է ավելի քան 50 տարբեր քիմիական միացություններին՝ ներառյալ ածխածնի մոնօքսիդը, կոնցերոգենները, ակրոլեինը, ֆորմալդեհիդը, բենզոպիրենը:
• IQOS-ի ծխախոտային սթիքերը պարունակում են նույն քանակությամբ նիկոտին, որքան սիգարետները: Հետևաբար, IQOS-ը ծխելը թողնելու միջոց չի հանդիսանում, և առաջացնում է նիկոտինային կախվածություն:
• IQOS-ն աշխատում է բնական ծխախոտի հետ, այլ ոչ անուշահոտ հեղուկների հետ, և դրա օգտագործումը ամերիկյան բժիշկները չեն կապում վեյփերի առաջացրած հիվանդության հետ: Ավելին, նրանք ողջունեցին վերջինիս թողարկումն ԱՄՆ-ում` որպես էլեկտրոնային սիգարետների, վեյփերի և  JUUL-ի ավելի անվնաս այլընտրանք:
• Չնայած IQOS օգտագործելը շատ ավելի քիչ վնասակար է, քան սիգարետ ծխելը, այն ռիսկերից զերծ չէ, քանի որ IQOS-ի աերոզոլը պարունակում է նիկոտին, և կարող են առկա լինել որոշ վնասակար նյութեր՝ զգալիորեն նվազեցված քանակությամբ: Այնպես որ, իրոք լավագույն տարբերակը ընդհանրապես չծխելն ու այլընտրանքներ չօգտագործելն է։