Դեկտեմբերի 25-ին, ժամը 12-ին ՀՀ մի շարք հասարակական-քաղաքական գործիչների, կուսակցությունների նախաձեռնությամբ ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանատան առջև տեղի կուեննա բողոքի ցույց՝ ընդդեմ Գյումրիում տեղակայված ռուսական 102-րդ ռազմահենակետում տիրող իրավիճակի, ոչ կանոնադրական հարաբերությունների և ռուս զինծառայողների՝ ՀՀ քաղաքացինեերի անվտանգությանը սպառանացող վարքագծի:
Ցույցի ընթացքում ՌԴ դեսպանին կհանձնվի բողոքի Հանրագիր՝ պետիցիա: Կներկայացվի նաև ՀՀ իշխանություններին ուղղված ուղերձը:
ՀԱՆՐԱԳԻՐ
(Պետիցիա)
ՀՀ-ում ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինին
Մենք՝ ներքոստորագրյալներս, արձանագրելով, որ՝ Հայաստանի ինքնիշխանությունը և անվտանգությունը դառնում են խոցելի Հայաստանում տեղակայված ՌԴ 102-րդ ռազմահենակետի զինծառայողների մերժելի վարքագծի և այնտեղ տիրող ոչ կանոնադրական հարաբերությունների պատճառով՝
ՀՀ ՌԴ արտակարգ և լիազոր դեսպան պրն Սերգեյ Կոպիրկինին մեր խոր վրդովմունքը և մտահոգություն ենք հայտնում ռազմահենակետում տիրող իրավիճակի առնչությամբ: Ռուսական ռազմահենակետն իր զինծառայողների անկառավարելի մեղսագործ վարքագծի պատճառով վերջին տարիներն ՀՀ անվտանգության երաշխավորը լինելու փոխարեն վերածվել է տեղի խաղաղ բնակչության կյանքի համար սպառնալի, ահաբեկիչ գործոնի:
1. 2015 թ. հունվարի 12-ին ՌԴ 102-րդ ռազմահենակետի զինծառայող Վալերի Պերմյակովի դաժան բռնարարքի զոհ դարձան Գյումրի քաղաքում բնակվող Ավետիսյանների ընտանիքի 7 անդամներ: Հանցագործության սոսկալի բնույթը և հետաքննության ոլորանները պատճառ դարձան Հայաստանի քաղաքացիական հասարակության բուռն ընդվզման, որի արդյունքում միայն փորձ կատարվեց մասամբ թափանցիկ և բազմակողմ հետաքննություն անցկացնել՝ կանխելով 102-րդ ռազմահենակետի ղեկավարության փորձերը հանցագործությունը քողարկելու և անհրաժեշտ տեղեկատվությունը սահմանափակելու ուղղությամբ: Հայ հասարակությունը, մասնավորապես գյումրեցիները, այդպես էլ չստացան երաշխիքներ, որոնք կերաշխավորեին նման ահավոր միջադեպերի հետագա բացառումը:
2. ՌԴ ռազմահենակետի ղեկավարության հանցագործ անգործունեության, ինքնիրավչության հետևանքով չձեռնարկվեցին համապատասխան քայլեր զինծառայողների վարքականոնի մշակման և ներքին բարոյահոգեբանական մթնոլորտի առողջացման նպատակով, որի հետևանքով շարունակվեցին Շիրակի մարզի խաղաղ բնակչության շրջանակում վախի և անհանգստության տրամադրությունների ուժգնացմանը նպաստող պարբերական գործողությունները, որի գագաթնակետը դարձավ սույն թվականի դեկտեմբերի 3-ին Գյումրու Սլաբոտկա կոչվող թաղամասում ռուս զինծառայողի կողմից քաղաքապետարանի բնակկոմունալ և շրջակա միջավայրի պահպանության բաժնի 57-ամյա կնոջ՝ ՀՀ քաղաքացու դաժան ծեծը: Իր աշխատանքային պարտականությունների կատարման ընթացքում վայրագ ծեծի ենթարկվելով՝ ռուս զինծառայողը սպանեց հայ կնոջը:
3. Մենք պահանջում ենք առավելագույն թափանցիկություն և հանրային վերահսկողություն սահմանել գործի հետաքննության ողջ ընթացքում, որպեսզի բացառվեն ռազմահենակետի ղեկավարության կողմից աչառու քայլերը: Անհրաժեշտ է սահմանել այնպիսի իրավապայմանագրային հարաբերություններ և ռազմահենակետի ներքին նոր կանոնակարգ, որոնք գործնականում կերաշխավորեն ՀՀ խաղաղ քաղաքացիական բնակչության դեմ ոչնչով չպատճառաբանված հանցագործ միջադեպերի իսպառ բացառումը: Մենք պահանջում ենք, որ դուք անձամբ տեղյակ պահեք ՌԴ բարձրագույն ղեկավարությանը առկա հանգամանքների մասին՝ ձեռնարկելու անհրաժեշտ, գործնական քայլեր իրավիճակը հիմնովին փոխելու ուղղությամբ:
4. Մենք պահանջում ենք, որ ռուս զինծառայողները հարգեն ՀՀ օրենսդրությունը և ենթարկվեն դրան Հայաստանի ողջ տարածքում:
5. Մենք պահանջում ենք հայկական կողմին հանձնել սպանություն իրականացրած ռուս զինծառայողին:
Ելնելով վերոշարադրյալից՝
մենք ընդգծում ենք, որ այդ պահանջները չկատարելու դեպքում մենք կարձանագրենք, որ ՌԴ ռազմահենակետի հետագա գոյությունը ՀՀ տարածքում ոչ միայն վտանգավոր և կասկածահարույց է դառնում, այլև մեր ազգային շահերին հակասող և անհեռանկար:
Մենք հետևողական ենք լինելու մեր պահանջներում:
ՈՒՂԵՐՁ ՀՀ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՆ
Հայաստանը միակ երկիրն է, որտեղ մշտական հիմունքներով տեղակայված են ռուսական զորքեր: Դրանք Հայաստանում են ՀՀ բարձրագույն իշխանության և հասարակության լուռ համաձայնությամբ: Այս հանգամանքը ի հայտ է բերում ցավալի մի իրողություն. հայ հասարակական- քաղաքական միտքը դեռ չի թոթափել «հավերժ բարեկամի» քայքայիչ մտածելակերպը:
Մինչդեռ, «հավերժ բարեկամի»՝ Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ձգտումները, ինչպես ցույց են տալիս փաստերը, հաճախ հակոտնյա են հայ ժողովրդի, Հայաստանի շահերին: Ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման՝ Մինսկի խմբի համանախագահ Ռուսաստանի Դաշնությունը զինում է ՀՀ ռազմաքաղաքական հակառակորդ Ադրբեջանին և տարածաշրջանի այլ երկրների: Դա ի ցույց է դնում ռուսական միլիտարիզմի իրական նկրտումները՝ տարածաշրջանը վերածել անկայուն տիրույթի:
Նման քաղաքականության հետևանք է նաև ռուսական զինված ուժերի պահվածքը հյուրընկալ երկրի՝ Հայաստանի տարածքում: Նրանք պարբերաբար ի ցույց են դնում իրենց ցինիկ, արհամարհական վերաբերմունքը Հայաստանի պետության և ՀՀ քաղաքացիների հանդեպ: Փաստերը բազմաթիվ են և հանրությանը հայտնի: Չնայած այդ ամոթալի իրողությանը՝ պաշտոնական Երևանը կրկնում է Մոսկվայի՝«մի քաղաքականացրեք» թեզը:
Պետք է արձանագրել, որ «հավերժ բարեկամի» քաղաքական կարծարատիպը որդեգրել են Հայաստանի թե՛ նախկին, թե՛ ներկա իշխանությունները: Ռուսաստանի հետ արժանապատիվ միջպետական հարաբերություններ հաստատելու խնդիրը երբեք չի եղել Հայաստանի իշխանությունների քաղաքական օրակարգում. վասալային կախվածությունն ընդունվել է որպես անվիճարկելի իրողություն: Միջազգային ատյաններում Հայաստանը քվեարկում է՝ իր շահերը ստորադասելով Մոսկվային: ՌԴ-ի հետ ՀՀ-ն կնքում է պայմանագրեր, ուր ՌԴ շահերը դարձյալ գերակա են: Այս ամենի հետևանքով միջազգային հարաբեություններում Հայաստանի Հանրապետության դիրքերը դառնում են խոցելի, իսկ Երևանի նկատմամբ վերաբեմունքը՝ արհամարհական:
Մենք համոզված ենք, որ Նոր Հայաստանի իշխանությունները քաղաքական նոր խնդիրներ պետք է առաջադրեն՝ Ռուսաստանի հետ նոր՝ իրավահավասար, իրական գործընկերային, արժանապատիվ հարաբերություններ հաստատելով՝ վերանայելով ներկա անարժանապատիվ հարաբերությունները: Մասնավորապես, որպես առաջին քաղաքական քայլ, պետք է պետական իշխանությունների մակարդակով կարգուկանոն սահմանել Հայաստանում ռուսական զինուժի և զինտենիկայի յուրաքանչյուր տեղաշարժի նկատմամբ՝ դրա թույլտվության բացառիկ իրավունքը վերապահելով Հայաստանին: Այդ նպատակով՝
- անհրաժեշտ է ընդունել Հայաստանի տարածքում օտարերկրյա զինված միավորումների տեղաշարժի մասին նոր օրենսդրական ակտեր,
- պետք է ռուսական կողմի հետ սկսել բանակցություններ՝ Հայաստանում տեղակայված ռուսական միավորումների պատասխանատվության և պարտավորությունների սահմանման վերաբերյալ:
