ՀՀ ՊԵԿ նախկին նախագահ Դավիթ Անանյանը գրում է․ «Օրերս կրկին հնչեց «Պատմական Հայաստանի» և «Իրական Հայաստանի» հայեցակարգային երկընտրանքի մասին թեզը, որը ոչ այլ ինչ է, քան արհեստական հակադրություն՝ ներմուծված հանրային գիտակցությունը մանիպուլյացիայի ենթարկելու նպատակով։ Շատերի կողմից քննադատված այս կեղծ հակադրությունը, ըստ էության, արժեզրկում և չեզոքացնում է Հայաստանի բազմաբովանդակ պատմությունն ու դրա ժամանակակից նշանակությունը: Հատկանշական է, որ «Պատմական Հայաստան» և «Իրական Հայաստան» առանձին թեզեր գոյություն ունեն միայն արհեստականորեն ներմուծված այս բանավեճի շրջանակում։
Իրականում պատմականն ու ժամանակակիցը անհնարին են առանց միմյանց, դրանք փոխադարձաբար իրար իմաստավորում և հիմնավորում են: Այն պնդումը, թե պետք է պատմության և ներկայի միջև ընտրություն կատարել, չափազանց վտանգավոր, վնասաբեր և մանիպուլյատիվ քայլ է, որը միայն խորացնում է հանրության շրջանում գոյություն ունեցող ներքին հակասությունները և շեղում ուշադրությունը առկա խորքային ու հրատապ խնդիրներից: Մյուս կողմից, «Պատմական Հայաստան» հայեցակարգի ներմուծումը որպես զուտ հավելյալ (պատմական) տարածքային հավակնությունների կամ «բարելավումների» պահանջ՝ դատարկաբանություն է, զուրկ է իմաստից և ռազմավարական առումով խիստ թերի է։ Ակնհայտ է, որ ցանկացած տարածքային ընդլայնում ժամանակակից աշխարհում և առկա պայմաններում երազանք է, որին, կարճաժամկետ հեռանկարում, ամենայն հավանականությամբ վիճակված է մնալ ֆանտազիայի տիրույթում՝ աշխարհաքաղաքական և միջազգային իրավական անհաղթահարելի խոչընդոտների պատճառով։
«Պատմական Հայաստանի» հայեցակարգը միայն այդ կոնտեքստով ներկայացնելը ոչ միայն ցրված պատրանք է, այլև՝ գիտակցաբար ներկայացվող տխուր հեռանկարային պատկեր, ինչը հայեցակարգի ներմուծողին եզրակացություն կատարելու հնարավորություն է ընձեռում, ըստ որի այս հայեցակարգը, աներկբայորեն, մեզ ներքաշելու է անպտուղ հակամարտությունների և ռեսուրսների վատնման մեջ։ Ակնհայտ է, որ այսպիսի «ուղղորդման» նպատակն այն է, որ հանրությունն «ընտրի» արհեստականորեն ներմուծված պատրանքային հավակնություններին չհավատալու ուղին՝ կենտրոնանալով ազգի «իրական» զարգացման և բարգավաճման վրա (այսինքն՝ իր կենսապահանջարկի բավարարման վրա)։
Ցանկացած ժամանակակից պետության, այդ թվում՝ Հայաստանի զարգացումն ու բարօրությունը անմիջականորեն կապված է նրա պատմական ժառանգության հետ։ Անհնար է տարանջատել ժամանակակիցը պատմականից և սեփական քաղաքական կյանքը երկարաձգելու նպատակով փորձել «խմբագրել» երկրիդ արտաքին քաղաքական օրակարգերը և փակել պատմական արդար հավակնությունների իրականացման` նույնիսկ երկարաժամկետ հեռանկարները։»։
