1in.am-ը գրում է․
1919 թվականին Համամլուն (Սպիտակը) Ղարաքիլիսայի գավառի մեծ գյուղերից էր:
Նազանի Անդրեասյանցն այդ գյուղի գեղեցկուհիներից էր համարվում: Բայց նրա թեթևաբարո վարքին էլ գյուղացիները, հատկապես տղամարդիկ լավ ծանոթ էին: Միգուցե այս կնոջ վարքն էր պատճառը, որ առաջին ամուսինը, թողնելով նրան ու դստերը, բաժանվել և հեռացել էր:
Հնգամյա դստեր հետ մենակ մնացած Նազանին, սակայն, տղամարդկանց ուշադրության պակաս չէր զգում:
Գյուղը շուտով ալեկոծվել էր այն լուրից, որ 20-ամյա Մովսես Էքթիբարովն ամուսնացել է իրենից 15 տարով մեծ՝ 35-ամյա Նազանիի հետ:
Մովսեսի ծնողներն ու հարազատները դեմ էին այդ ամուսնությանը: Հետագայում Մովսեսը իր ցուցմունքներում հայտնել է. «Իմ ամուսնության պատճառը եղավ Շմավոնը, որը համոզեց ինձ առնել Նազանին: Նա ասում էր, որ Նազանին ինձ սիրում է և ուզում է ինձ հետ ամուսնանալ: Հայրս ու մայրս մեր ամուսնությանը համաձայն չէին, որովհետև նրանք ճանաչում էին Նազանուն՝ ինչպես անբարոյական կնոջ»:
1919 թվականի սեպտեմբերի 11-ի երեկոյան Մովսեսը տուն էր գնացել հենց վերոհիշյալ «խորհրդատու» Շմավոնի հետ: Հետագայում Մովսեսը հայտնել է, թե ցանկանում էր… «եղբայրանալ» Շմավոնի հետ…
«Երբ Շմավոնի հետ եկանք տուն, նա ինձ փող տվեց, որ ես գնամ միս առնեմ: Ես գնացի միս առնելու: Վերադառնալով՝ լուսամուտից տեսա, որ Շմավոնը կնոջս հետ հարաբերության մեջ է: Որովհետև Շմավոնի մոտ ատրճանակ կար, ես վախեցա ու ներս չմտա, այլ թաքնվեցի լուսամուտի տակ, մինչև նա գնաց…»,- հայտնել է Մովսեսը:
Ապա շարունակել է. «Հետո մտա տուն և սկսեցի բացատրվել կնոջս հետ, որի ժամանակ ինձ ցույց տալով 15 ռուբլի, Նազանին ասաց՝ ինչո՞ւ ես զայրանում, ահա, ես աշխատել եմ այս փողը: Նա փողը ցույց տվեց ու ինձ հայհոյեց: Երբ ես տեսա փողը, խիստ զայրացա և չեմ հիշում՝ ինչպես վերցրի հրացանն ու սպանեցի կնոջս: Հրացանը պատից կախ էր, և ես չեմ հիշում՝ փամփուշտ կա՞ր մեջը, թե՞ ես եմ դրել սպանության ժամանակ…»:
Կինը մահացել էր գլխի հրազենային վնասվածքից՝ գնդակը ձախ ականջի մոտից մտել և դուրս էր եկել աջ ականջի մոտից: Կինը չէր հասցրել մահճակալից իջնել՝ բարձերին թեքված էլ մահացել էր:
Գործի քննության ընթացքում Շմավոնը ժխտել էր իր ու Նազանիի միջև ինտիմ կապի առկայությունը: Նա նույնիսկ դատավարությանը չէր ներկայացել:
Դեպքից անմիջապես հետո Մովսեսը փորձել էր կատարվածը այլ կերպ ներկայացնել՝ ասել էր, թե անհայտ չարագործները պատուհանից կրակել էին կնոջ վրա ու սպանել էին: Մովսեսն ասել էր նաև, թե հարևաններից ու բարեկամներից ոչ մեկին չի կասկածում:
Բայց իրավապահները հարցաքննել էին ոչ միայն հարևաններին ու բարեկամներին, այլ նաև դեպքի անչափահաս ականատեսին՝ Նազանիի հնգամյա երեխային:
Գավառի կոմիսարը խոսեցրել էր երեխային, հարցրել էր. «Մորդ ո՞վ սպանեց»:
Աղջնակը պատասխանել էր. «Մոսոն սպանեց»:
«Ինչո՞ւ սպանեց»,- հարցրել էր կոմիսարը:
«Փող էր ուզում, մայրիկս չէր տալիս, դրա համար թվանքով սպանեց»:
Կոմիսարը երեխային հարցրել էր. «Մոսոն մայրիկից փող առա՞վ, թե՞ չէ»:
«Առավ»,- պատասխանել էր երեխան:
«Ինչպիսի՞ փողեր էին»,- հարցրել էր կոմիսարը:
«Կեղտոտ փողեր էին»,- ասել էր երեխան…
1920 թվականի սկզբին Երևանի շրջանային դատարանում քննվող այս գործով երդվյալ ատենակալները կայացրեցին որոշում՝ այո՛, սպանություն կատարած անձի արարքն ապացուցված է, բայց նա… մեղավոր չէ…